Op 23 juli deed het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag een belangrijke uitspraak over het klimaat: alle landen zijn verplicht om meer te doen tegen de klimaatcrisis. Ze moeten eerlijkere en sterkere maatregelen nemen volgens het internationaal recht.
Vanuatu brengt klimaatrecht op de agenda
Het Gerechtshof deed deze uitspraak nadat Vanuatu, een kleine eilandengroep in de Stille Oceaan, de Verenigde Naties om advies had gevraagd. Vanuatu wilde weten wat landen precies moeten doen tegen klimaatverandering. De eilanden van Vanuatu worden namelijk ernstig bedreigd door de stijgende zeespiegel en extreem weer, zoals stormen en droogte.
Daarom is het belangrijk dat alle landen in de wereld meer actie ondernemen voor het klimaat. Ze moeten juist de landen in de meest kwetsbare situaties helpen. Deze gemeenschappen hebben het minst bijgedragen aan de klimaatcrisis, maar lijden er wel het meest onder.
De uitspraak van het Gerechtshof was glashelder: landen hebben de verantwoordelijkheid om zowel hun eigen inwoners als mensen in andere landen te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. De rechters zeiden dat mensenrechten in gevaar komen als we niets doen aan de klimaatcrisis. Overheden zijn daarom wettelijk verplicht om actie te ondernemen.
Verder deed het Internationaal Gerechtshof ook deze belangrijke uitspraken:
- Alle landen moeten meer doen om het 1,5-gradendoel uit het Parijsakkoord te halen. Dat doel is afgesproken om de opwarming van de aarde te beperken.
- Overheden moeten vervuilende bedrijven beter controleren, zodat de uitstoot van broeikasgassen sneller daalt.
- Niet alleen het zelf uitstoten van broeikasgassen is een probleem. Ook het geven van vergunningen voor het winnen van fossiele brandstoffen en het steunen van fossiele energie met subsidies kan tegen het internationaal recht ingaan.
- Zelfs landen die geen klimaatverdragen hebben ondertekend, moeten volgens het Gerechtshof toch iets doen tegen klimaatverandering.
- Een land kan aansprakelijk worden gesteld voor klimaatschade in een ander land, als bewezen kan worden dat die schade door dat land is veroorzaakt.
Hoewel deze uitspraak niet wettelijk bindend is, geeft het Internationaal Gerechtshof wel een belangrijk juridisch advies aan de Verenigde Naties. Omdat het internationaal Gerechtshof een gezaghebbend hof is, wordt verwacht dat dit advies een nieuwe standaard wordt voor toekomstige rechtszaken.
Deze uitspraak is een belangrijke overwinning. Vooral voor gemeenschappen die zwaar getroffen worden door de klimaatcrisis. Zij krijgen nu meer erkenning en steun, terwijl zij vaak het minst verantwoordelijk zijn voor het probleem.
Wat betekent dit in Nederland?
Ook voor Nederland is deze uitspraak belangrijk, want meer en eerlijkere klimaatactie is goed voor iedereen. Ook wij hebben te maken met de gevolgen van klimaatverandering. De stijgende zeespiegel is voor Nederland bijna net zo gevaarlijk als voor Vanuatu.
Met deze uitspraak in de hand zet CARE zich ervoor in om klimaatrechtvaardigheid centraal te stellen op de politieke agenda. Zo zetten we ons in voor eerlijkere maatregelen – hier in Nederland én voor mensen over de hele wereld. Zodat iedereen kan rekenen op een veilige, eerlijke en groene toekomst.
