Klimaatcrisis: Tijd voor actie!

Zondag 6 november is de VN-klimaattop, COP27, begonnen. Leiders van over de hele wereld komen samen om de klimaatcrisis het hoofd te bieden. Klimaat is een breed aandachtsgebied waarbinnen CARE Nederland zich focust op klimaatadaptatie, oftewel op het weerbaar maken van gemeenschappen die zich in een kwetsbare positie bevinden die de prijs betalen voor klimaatverandering, terwijl dit grotendeels is veroorzaakt door rijke, geïndustrialiseerde landen.

De verwoestende overstromingen in Pakistan van dit jaar (2022). CARE is ter plaatse om noodhulp te verlenen. © Maryam Imtiaz/CARE

CARE zet zich in voor klimaatrechtvaardigheid. We werken aan het rechtzetten van de achtergestelde positie van gemeenschappen in ontwikkelingslanden, zodat er op een rechtvaardige manier vorm kan worden gegeven aan wereldwijd klimaatbeleid. CARE ziet een toekomst waarin gemeenschappen die zich in een kwetsbare positie bevinden in ontwikkelingslanden hun weerbaarheid tegen de effecten van klimaatverandering hebben kunnen verbeteren, zodat zij in hun levensonderhoud kunnen blijven voorzien. Klimaatadaptatie is essentieel bij het ondersteunen van gemeenschappen bij het opbouwen van een duurzaam bestaan.

“Ook Nederland heeft nog belangrijke stappen te zetten. Zo blijft de overheid zich zeer terughoudend opstellen als het gaat om het financieren van klimaatschade in ontwikkelingslanden.”

Rosa van Driel, Advocacy Officer Klimaatrechtvaardigheid bij CARE Nederland

Bestaande ongelijkheden verder verergerd

Ons wereldwijde doel is om de positie van 25 miljoen mensen te versterken ten opzichte van de klimaatcrisis. Het gaat dan specifiek om achterstelde gemeenschappen in ontwikkelingslanden, met name vrouwen en meisjes. Het is voor deze mensen van levensbelang dat zij veerkrachtiger worden voor de gevolgen van klimaatverandering.

Hoewel de klimaatcrisis ons allemaal treft, zijn het voornamelijk vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden die de meeste en de hardste klappen moeten opvangen.

Een vrouw houdt een felrood handgemaakt bord boven haar hoofd. Op het bord staat:
Mensen marcheren tijdens de #March4Women-mars voor gendergelijkheid en klimaatrechtvaardigheid in het centrum van Londen op Internationale Vrouwendag (8 maart 2020). © Guy Bell/CARE 2020

Deze onrechtvaardige situatie verergert bestaande ongelijkheden nog verder, zoals die welke worden veroorzaakt door rijkdom, leeftijd, ras en geslacht.

Mensen die afhankelijk zijn van biodiversiteit om te overleven, zijn niet langer in staat om voedsel te produceren; mensen die zich alleen een basisonderkomen kunnen veroorloven, zien hun huizen verwoest door herhaalde cyclonen; mensen die geen verzekering of spaargeld hebben, moeten na rampen hun leven vanuit het niets opnieuw opbouwen.

De gevolgen van de klimaatcrisis vergroten de kloof tussen arm en rijk en hebben een onevenredig groot effect op vrouwen en meisjes.

Onevenredig groot effect op vrouwen en meisjes

Wanneer beschikbare middelen afnemen, nemen vrouwen en meisjes vaak meer huishoudelijk en verzorgend werk op zich. In het geval van een ramp kunnen vrouwen meer te maken krijgen met geweld en seksueel of economisch misbruik. Jonge meisjes worden in deze omstandigheden vaker uitgehuwelijkt en gedwongen; bijvoorbeeld als hun familie met extreme economische problemen te maken krijgt. Economisch gezien herstellen vrouwen langzamer dan mannen en ondervinden over het algemeen slechtere gezondheid als gevolg van voedselonzekerheid, uitputting, hitte en door water overdraagbare ziekten (zoals cholera of diarree).

Wie is verantwoordelijk voor de klimaatcrisis?

De klimaatcrisis is grotendeels veroorzaakt door rijke, geïndustrialiseerde landen. De armste 50 procent van de wereld is verantwoordelijk voor minder dan 10 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. De wereldwijde top 1 procent inkomensverdieners, meestal mannen, zijn verantwoordelijk voor meer dan twee keer zoveel vervuiling als de onderste 50 procent inkomensverdieners.

“De vorig jaar in Glasgow beloofde ‘actie actie actie’ van premier Rutte bleek een tegenvaller. […] Nederland moet samen met andere rijke landen het vertrouwen tijdens COP27 herstellen en laten zien dat het klimaatactie serieus neemt.”

Rosa van Driel, Advocacy Officer Klimaatrechtvaardigheid bij CARE Nederland

We kunnen deze schade deels tegengaan door een daadkrachtig beleid dat gelijkheid en inclusie centraal stelt. Dit moet worden ondersteund door maatregelen die alle mensen helpen om beter bestand te zijn tegen klimaat-gerelateerde rampen, en die de wereldwijde temperatuurstijging beperken tot 1,5°C.

Wat doet CARE om klimaatrechtvaardigheid te bereiken?

Wij geloven dat iedereen het recht heeft om op een gezonde planeet te leven. CARE wil de weerbaarheid versterken van de armste en meest gemarginaliseerde mensen aan de frontlinies van de klimaatnood, met speciale aandacht voor vrouwen en meisjes.

CARE en haar partners zijn goed gepositioneerd om aan deze veranderingen te werken, vanwege onze jarenlange ervaring in het aanpakken van klimaatrechtvaardigheid door:

  • Aanpassing aan klimaatverandering en vermindering van rampenrisico’s
  • Duurzame landbouw
  • Ecosystemen en beheer van natuurlijke hulpbronnen
  • Gendergelijkheid

Wereldwijd helpt ons werk op het gebied van klimaatverandering ervoor te zorgen dat de rechten van de armste en meest mensen die zich in een kwetsbare positie bevinden worden gehoord tijdens internationale onderhandelingen over klimaatnood en bij het plannen en uitvoeren van daaraan gelieerde projecten. Dit houdt onder meer in dat we mensen nieuwe landbouwtechnieken aanleren die hen helpen de gevolgen van terugkerende rampen te weerstaan. Het betekent ook het veiligstellen van de rechten van mensen en de toegang tot waardevolle natuurlijke hulpbronnen.

Met de juiste kennis en voldoende middelen kunnen mensen het nodige doen om hun eigen leven, inkomen en toekomst veilig te stellen. En door de stem van vrouwen te versterken, zorgen we ervoor dat zij meer te zeggen krijgen over beslissingen die hun leven beïnvloeden.

Over COP27 en contact met CARE

Het hele artikel over CARE’s inzet voor COP27 vind je hier. COP27 wordt gehost door Egypte en vindt plaats in Sharm-el-Sheikh, van 6 tot en met 18 november. Namens CARE Nederland is Advocacy Officer Rosa van Driel in Egypte aanwezig om de onderhandelingen te volgen.

Meer weten over het wereldwijde werk van CARE op het gebied van klimaatadaptatie en het opbouwen van een duurzaam bestaan? Bezoek het CARE Climate Justice Center voor meer informatie.