“Zonder water is er geen leven”: Verhalen uit de stervende moerassen van Irak
Al-Chibayish, Irak — De moerassen besloegen ooit meer dan 20.000 vierkante kilometer, nu is daar nog nauwelijks de helft van over. Jarenlange droogte als gevolg van klimaatverandering, samen met het bouwen van dammen stroomopwaarts langs de Tigris en de Eufraat — een praktijk die begon onder Saddam Hoessein in de jaren 90 — hebben het ecosysteem van de Iraakse moerassen tot het uiterste gedreven.
Khadija rouwt om het land. Nu 57 jaar oud, klampt ze zich vast aan de verdwijnende tradities die ze leerde nadat ze op haar zeventiende trouwde. Haar boerderij, op een korte loopafstand van haar huis, is bezaaid met worstelende dadelpalmen en door zout aangetaste groenten. Toch verzorgt ze haar koe met dezelfde liefde en routine die ze al decennia volgt.
“Er is niets belangrijker dan water. Als er geen water is, is er geen leven.”- Khadija
Haar kleindochter klampt zich aan haar vast terwijl ze spreekt. De band tussen generaties is voelbaar maar net zo tastbaar is de angst dat de tradities die zijn doorgegeven de komende decennia misschien niet zullen overleven.
Vrouwen die standhouden
In het dorp Muzeraa, schenkt Sabiha, een boerin van in de vijftig, twee kopjes koffie in onder de schaduw van haar jujube-bomen, wat er nog van over is. “Wij zijn boeren en we boeren,” zegt ze. “Maar je ziet zelf de toestand. We zijn aan ons lot overgelaten. Niemand is ooit gekomen om te helpen of naar onze situatie te kijken. Alleen CARE heeft dat gedaan.”
Ze is een van de weinige vrouwelijke boeren in de regio die publiekelijk over de crisis heeft gesproken. Toen ze werd uitgenodigd voor een klimaatpanel in Basra, stond ze naast haar mannelijke collega’s en uitte ze de zorgen van mensen die te vaak over het hoofd worden gezien. “Ik ben een vechter,” zegt ze.
Haar man, momenteel werkloos, ondersteunt haar werk met het vee en de gewassen. Maar zelfs de jujube-bomen, ooit een bron van trots en winst, sterven af. “We teelden vroeger okra, jujube en tomaten.
CARE Irak biedt hulp
De moeilijkheden van families zoals die van Sabiha en Khadija zijn geen op zichzelf staande gevallen meer. Ze maken deel uit van een groeiende humanitaire crisis. De ooit bloeiende moerassen zijn nu het symbool geworden van de bredere ecologische ineenstorting in Irak.
Als reactie hierop werkt CARE Irak, in samenwerking met de Aid Gate Organization en Tearfund, aan het keren van deze achteruitgang. Het gezamenlijke klimaatweerbaarheidsprogramma richt zich op het ondersteunen van 100 vrouwelijke boeren met duurzame landbouwpraktijken, technieken voor klimaatadaptatie en financiële vaardigheden. Het doel is niet alleen overleven maar ook herstel.
“Klimaatslimme landbouw is er niet alleen voor grote landbouwbedrijven. Het is er ook voor kleinschalige boeren die hun land het beste kennen. Wanneer vrouwen hierin het voortouw nemen, profiteert de hele gemeenschap.”- Sihem Attalah, specialist klimaatadaptatie bij CARE Irak
“We hebben nieuwe dingen geleerd tijdens de training,” zegt Sabiha. “Maar het probleem is dat we het niet kunnen betalen om ze toe te passen.”
De hulp die CARE biedt is van cruciaal belang maar staat tegenover een overweldigende reeks uitdagingen: verouderde infrastructuur, stijgende zoutgehaltes, grillige regenval en een gebrek aan overheidssteun.
Iraakse moerassen dreigen te verdwijnen
In maart 2023 waren al meer dan 12.000 families in Irak ontheemd geraakt door droogte. En degenen die achterblijven, worden gedwongen onmogelijke keuzes te maken zoals hun vee verkopen, maaltijden overslaan, stoppen met school of migreren.
Ooit vormden deze moerassen de bron van de Iraakse beschaving. Vandaag zijn ze het strijdtoneel tussen klimaatverandering en menselijke veerkracht.
