In een stille uithoek in het zuiden van Malawi, verscholen tussen de velden die nog steeds moeten herstellen van de verwoestende cycloon Jude, ontmoette ik Mana en Francis – een warm en veerkrachtig echtpaar, die diepe wortels hebben in het land dat ze al decennialang bewerken. Hoewel hun huis eerder dit jaar tot puin werd gereduceerd, verwelkomden ze me hartelijk in de enige ruimte die ze nog hebben: een bescheiden bijkeuken die nu dienst doet als hun woning. Hier spraken we over hun deelname aan CARE’s Restore Africa-programma.
Francis sprak namens hen beiden, in lijn met lokale gewoontes. Maar Mana’s kracht – waardig en ingetogen – was voelbaar in elke blik. Ze begroette me met een glimlach en hield tijdens ons gesprek mijn hand vast. Ze kan niet schrijven, dus toen het moment kwam om toestemming te geven voor het interview, drukte ze de inkt op haar duim zacht op het papier. Het was een stil gebaar van vertrouwen, en een krachtig symbool dat mensen die vaak buitengesloten worden van formele processen, wél nauw betrokken zijn en zich inzetten voor verandering.
De storm die een spoor van vernieling naliet
De cycloon eerder dit jaar bracht niet alleen regen, maar ook veel vernieling. De storm liet niets van hun huis en kleine tuin over. Ook rukte het veel van de jonge bomen uit de grond die ze hadden geplant als onderdeel van CARE’s Restore Africa-programma.
Net als veel anderen in hun gemeenschap nemen Mana en Francis deel aan Restore Africa, een grootschalig programma gericht op landherstel dat wordt ondersteund door CARE, de Global EverGreening Alliance en meerdere lokale partnerorganisaties. Hoewel het programma wordt geïmplementeerd in Ethiopië, Kenia, Malawi, Tanzania, Oeganda en Zambia, richt CARE zich specifiek op gemeenschappen in Malawi.
Ondanks de vele uitdagingen geloven Mana en Francis oprecht dat de natuur om hen heen zich op de lange termijn zal herstellen. Daarom blijven zij nieuwe bomen planten en voor het land zorgen. Hun plan? Een toekomst creëren waarin hun kleinkinderen brandhout hebben om te koken, vruchtbare grond om voedsel te verbouwen, en inkomsten halen uit de bomen die ze vandaag planten.
Ze dromen van dingen die een groot verschil maken: een herbouwd huis, een fiets om de markt te bereiken en misschien zelfs een geit. Maar op dit moment hebben Mana en Francis niet veel om van te leven. Dankzij steun van de Europese Unie ontvingen zij van CARE noodhulp in de vorm van contant geld: 70.000 Kwacha, wat ongeveer €30 is. Dit hielp, maar ze konden hiermee niet hun huis herbouwen. Dit kost ongeveer 3 miljoen Kwacha, oftewel zo’n €1.700 – een bijna onvoorstelbaar bedrag voor mensen in deze afgelegen regio.
Samen staat de gemeenschap sterk
Na de cycloon stond de gemeenschap zij aan zij. Families boden onderdak aan degenen die alles waren kwijtgeraakt. Er is hier een gevoel van eenheid, en het oprechte geloof dat overleven net zozeer afhangt van elkaar als van externe hulp. Daarmee is Restore Africa niet zomaar een programma – het is onderdeel van een zorgnetwerk dat gemeenschappen zelf weven.
Via Restore Africa maken Mana, Francis en duizenden anderen deel uit van iets groters – het vergroenen van aangetaste landbouwgrond, het verbeteren van de bodem, het herstellen van hun waardigheid en het bieden van hoop aan toekomstige generaties.
Restore Africa is van levensbelang
Ondanks de verliezen blijven Mana en Francis hoopvol. Ze geloven in de belofte van Restore Africa – niet alleen voor vandaag, maar voor de jaren. Voor het echtpaar is het planten en verzorgen van bomen van levensbelang: het is een manier om aangetaste grond te herstellen en brandhout voor hun huishouden veilig te stellen, maar ook om uiteindelijk inkomsten te genereren uit carbon credits.
“We willen hard werken zodat de bomen opnieuw kunnen groeien,” vertelde Francis me. Hun visie voor de toekomst omvat gezondere grond, betere opbrengsten en voldoende inkomen om hun familie te onderhouden. Wanneer de gemeenschap geld ontvangt uit carbon credits, willen ze dit besteden aan huisvesting, voedsel en kleinvee – basisbehoeften die ze door cycloon Jude zijn kwijtgeraakt.
De stille kracht van vrouwen
Mana’s warmte en kracht waren de hele ontmoeting voelbaar, ook al bleef haar stem stil. Het is een pijnlijke herinnering dat diepgewortelde culturele normen iemands deelname kunnen belemmeren – vooral die van vrouwen, gezien de traditionele rolverdeling.
Daarom is het zo belangrijk dat inclusieve programma’s zoals Restore Africa verder gaan dan het planten van bomen en bieden van de nodige training – ze moeten actief blijven zoeken naar manieren om vrouwen zoals Mana te betrekken bij besluitvorming en leiderschap.
Dit begint bij het integreren van gendergelijkheid in de opzet, uitvoering en monitoring van een programma op globaal niveau. Vervolgens is er extra inzet op lokaal niveau nodig om ervoor te zorgen dat die gelijkheid binnen huishoudens versterkt wordt. Kleine handelingen – zoals het erkennen van Mana’s toestemming en bijdrage via haar duimafdruk – doen ertoe. Ze geven blijk van respect en zichtbaarheid.
De boodschap voor de wereld
Francis pauzeerde even toen ik vroeg: “Wat willen jullie dat mensen buiten Malawi weten?”
“Wij zijn mensen die willen werken, die voor dit land willen zorgen. Maar de schade van de cycloon was te groot. We hebben steun nodig om opnieuw te kunnen beginnen,” zei hij. Ondertussen kneep Mana zachtjes in mijn hand, alsof ze zijn woorden wilde onderstrepen.
Het verhaal van Mana en Francis is er een van dringende nood, maar ook van blijvende hoop. Terwijl door klimaatrampen getroffen gemeenschappen bouwen aan duurzame oplossingen, mogen we niet vergeten dat ze ook nú humanitaire hulp nodig hebben. Ze hebben onderdak, voedsel en schoon water nodig om niet alleen hun bomen, maar ook hun levens opnieuw te planten. Ondanks weer en wind staan zij nog steeds – en met de juiste steun zullen ze ook weer opbloeien.
